Ich bin zurzeit damit beschäftigt einen Längsschnitt für meinen Entwurf zu zimmern.
Nun werden manche denken, das Votivschiff folgt eher der Fantasie des Modelbauers, als einem realen Vorbild. Mag sein, doch ein Entwurf, der sich auf eine freie Interpretation eines Zeitgenossen stützt, muss nicht weniger historisch korrekt sein, als ein Entwurf, der sich lediglich auf einige wenige überlieferte Daten zur Größe eines Schiffes stützt. Modelle einer Santa Maria, einer Golden Hind und vieler anderer mehr werden auch immer "Fantasiemodelle" sein, wenn sie auch noch so sehr um historische Korrektheit bemüht sind.
Ein Modell des Kolumbusschiffes ist ebenso "fantastisch", wie mein Entwurf, den ich vom Lübecker Modell ableite. Der einzige klitzekleine Unterschied ist lediglich, dass wir wissen, dass die Santa Marie tatsächlich existierte.
Doch zurück zum Entwurf:
Das Modell zeigt zwei Reihen Geschütze. Doch kurioserweise sind sie nur durch ein einziges Bergholz voneinander getrennt. Ich habe die obere Reihe einfach höher gesetzt, indem ich ein weiteres Bergholz eingezeichnet habe. Das sieht im Schnitt bisher so aus:
schnittkonstr..png - Bild entfernt (keine Rechte)
Bei näherer Betrachtung des Modells fällt auf, dass die oberen Geschütze jedoch nicht in der Kuhl stehen, sondern ein Deck tiefer.
image10117.png - Bild entfernt (keine Rechte)
Lasse ich meinen Entwurf so wie er jetzt ist kollidieren die Kanonen mit den Schotten. Setze ich das Backschott einfach weiter vor, die Back ist ohnehin auffallend lang, entferne ich mich von der Gesamterscheinung. Ziehe ich noch ein Deck ein, muss das Schiff um einiges größer werden
Das zweite Bild zeigt ein weiteres interessantes Detail. Die Halsen sind nicht innerhalb der Bordwand belegt, sonder darauf! Das spricht gemeinsam mit der starken Deckswölbung des Backdecks eigentlich für ein weiteres Deck
image10136.png - Bild entfernt (keine Rechte)
Ich nehme an, dass in der Kuhl die Grätings verloren gegangen sind und nicht, dass es sich um seitliche Überläufe, wie sie aus späterer Zeit bekannt sind, handelt
ein schönes Projekt, was Du da am Wickel hast. Gibt es von dem Modell auch ein Foto, welches das Vorschiff im Unterwasserbereich zeigt? Ich habe den Verdacht, das die Schiffe um 1600 noch nicht die später bekannte völlige Form hatten. Ist aber nur eine Vermutung. Dein Entwurf gefällt mir.
Ich habe mich an das Deutsche Schiffahrtsmuseum und an die Sammlung Fehmarnscher Altertümer gewand, aber dort konnte man mir nicht weiterhelfen. Bleibt noch die Petrikirche auf Fehmarn selbst. Eventuell ließe sich da Bildmaterial bokommen, doch ob die ev. Kirchengemeinde Landkirchen Bilder von ihren "Schätzen" hat?
Es muss aber auch Zeichnungen vom Modell geben. W. Jaeger hat es ja in seinem Bericht erwähnt. Ich könnte mir vorstellen, demnächst ein paar Tage in die Gegend zu fahren. Ist ja von hier (Ostfriesland) nicht ganz so weit. Ich kannte das Modell auch noch nicht.
Auch Kirsch kommt in seinen Untersuchugen anhand der Stockholmer Galeone und diverser Quellen der Zeit zum Schluss, dass die Kuhl ( häufig?) keine Kanonen trug.
Was nebenbeigesagt für mich auch eine ganz neue Erkenntnisse ist.
Beste Grüße
Angarvater
To the optimist the glas is half full. To the pessimist the Glas is half empty. To the ingenieur it is twice. As big as it needs to be.
Auf der Helling „Witsen“, holländisches Pinassschiff,1671. Nach Plänen von Ab Hoving
He @Werner, das wäre ja klasse. Da könntest du ja ein paar hübsche Fotos machen, die weiter Elemente, wie Schotten, Decks, Takelagendetails, . . zeigen. Die wären sicher auch für andere hier von Interesse.
@Angarvater aber unter dem Halbdeck und der Back zeigt das Modell ebenfalls keine Geschütze und das wiederum ist ungewöhnlich.
Mal sehen, ob ich schon den April ins Auge fasse. Erst steht Herdecke auf dem Zettel. Danach könnte ich es mir vorstellen. Gibt es eine Idee, wie lang das Modell im Maßstab 1:1 wäre? Frage nur so, da ich mittlerweile reichlich neue (Alte) Bestecke aus der Zeit um 1600 gesammelt habe. Da gibt es eben auch Bestecke, die Schiffslängen um die 100 Fuß hatten. Gruß Werner
Jaeger hatte ja in seinem Bericht eine Seitenansicht des Schiffes gezeigt. Der Großmast hatte 6 Wanten, was darauf hindeutet, ein Schiff in der Größenordnung von 100 Fuß zu haben. Da habe ich natürlich das eine oder andere. Bei Interesse würde ich die Daten aufbereiten und hier zeigen.
Ich habe eine Kiellänge von 102 Fuß zeichnerich gefunden. Bei einem dritten Deck muss der Rumpf aber höher werden. Also entweder insgesammt größer, oder nur höher. Höher allein nimmt aber viel von der eleganten Erscheinung!
Zeeuws Archief Middelburg, Rekenkamer C, 508 - 6473 Bestecke eines Oorlogschips aus dem Jahre 1613.04.03 L= 112, W= 30, R 12 1/2 Fuß.
Originalseite - 1 -
Besteck ende voorwaerde omme een oorloch Schip naer te maeken tot Dienst vande Lande te weten elff duymen voor de voet,
(1)
In den Eersten vyfentachtentich voeten kiels sonder de hielinge van twee stuckx viercant achthien duymen achter byde hielinge diepe veerthien duymen het Lasse lanck te wercken naer behooren Ende wel dichte aende anderen te vougen, den voorsteven jnsgelicx van twee stucx lanck vierendertich voeten en een halff Breet sevenentwintich duymen en van binnen dicte vyftien duymen bochts ses voeten den binnencant vande sponde verscheyden te wercken vanden binnencant vanden steven ses duymen omme jegens het nagelen dies te meer houts van binnen te hebben met bequame Lassen aenden anderen te voughen vallens eenentwintich voet ende een halff Beset met een vroom slimphout over het Lasse welck slimphout twee voeten hooge te wercken boven den oppercant van het focke spor naer advenant eenen zeer vromen achtersteven ende den selve Lanck den achtercant gemeten
Originalseite - 2 -
Eenentwintich voeten, Bochts anderhalven voet geschort jnt loot sonder de Kiele Ende het wryngen negen voeten en een halff, vallens vyff voeten en een halff ofte meer ist noodich Beset met een zeer vroom slimp hout over de kiele, sal soe over stevens lanck commen te wesen hondert ende twelff voeten
(2)
Ten tweeden de heckebalcke Lanck zeventhien voeten Ende diepe op en neder seventhien duym, dicte vyffthien duymen, de eerste Balcke daer naevolgens te leggen tweentwintich duymen leger viercant verthien duymen, daer tusschen jnne sullen staen de twee schiltpoorten, de resterende schiltbalcken en schilt houten vroom naer advenant naer wat Bochts jnnewaert staende, Een derde pert vande diepte vanden Spygel gewrongen omme dies te Bedrener(?) schip te hebben,
(3)
Ten derden het wytste vande Schepe dertich voeten, ende de selve wyt te wercken op twelff voeten te een halff holte vande kiele opwaret op twee voeten holte Jnsgelicx vande kiele oppewart tweentwintich voet vlact
Originalseite - 3 -
De wranghen diepe aenden oppercant vande sant strocke ellf duymen, Ende Jnde dobbele pooten diepe neghen duymen blyvens houts, vrome crop ende pyck wranghen met lange opper eynden het schip voorth beneden wel gebidt omme dies te Beter de wint te houden, den meester timmerman sal Jnt stellen vande pyckwrangen voor dacht wesen, te weten op twellf voeten holte vande kiele, te weten daer den overloop sal leggen, Ende daer negenthien voeten verscheyden vande binnencant vande Steven te wercken, de voorcant van een pyckwrange omme aenden voorcant vandien den achtercant vande pompe te staen, omme dese saelen zekerlick wel te doen achte datmen tot desen eynde een cant spiecke(r)n jn plaetse vande pompe soude moeghen op rechten,
(4)
Ten vierden alle het resterende Inhout mitsgaders de stunders vande vertuyninghe den Cajuyten vroom naer advenant, verschietende alle het Jnhout van boven tot beneden viere ende vyff voeten ofte meer ist noodich Ende wel dichte aenden anderen te vougen omme de cluysgaeten door te maeken,
Originalseite - 4 -
Te wercken Jnhouten Breet sessentwintich duymen welcke cluysgaten jnt ronde elff palmen te wesen, Ende den ondercant vandien verscheyden te wercken vandien overloop drie voeten twee duymen Ende den voorcant vandien Insgelicx vandien achtercant vanden steven verscheyden te wercken negenthien duymen waer over den meester timmerman jnt stellen van dese Jnhouten grooteclicx sal begonnen te letten Ende alle het vaste werck tot twintich voeten holte dat sal comme te west(?) ontrent anderhalve voet boven de Coebrugge, ontrent de holte vande overloop ende Coebrugge ront van bougge omme dies beter op de zee te rusten ende te meer ruympte voor het voorste geschut te hebben, den stuners vande vertuyninge ende Cajuyten niet zeer Jnne te wercken omme dies te meer ruympte te hebben, welcke stuners van achter en voor Casteel boven de Coebrugge hooge te wercken ses voeten, welcke Leyncte van t'voorcasteel boven lanck te wesen vyftien voeten, de Casteelen sullen boven open wesen Ende tusschen den Jnt leechste vanden Schepen vier voeten ende twee duymen diepe te boeyen, op dar het geschut daer wt jnde poorten mach Liggen,
Originalseite - 5 -
(5)
Ten vyffden het sathout van een stuck, so lanck men t'selve wercken can breet twintich duymen ende dicte acht duymen, over elcke zyde over de Dobbele pooten te wercken een buyck weger breet twintich duymen, Ende dicte vyff duymen, de wegers jnt ruym, dicte drie duym, ende vier duymen vanden anderen verscheyden te wercken, de Plancken vande huyt, dicte tot den ondercant vande berchouten Jnsgelcx drie duymen dicte, te wercken alle met haecken op vier Jnne houten, Ende die niet breeder te wercken dan verthien duymen den overloop van vooren tot achteren aenden Spygel te wercken op twelff voeten holte, de Coebrugge ses voeten ende een halff hooger, tsamen holte tot daer toe achthien voeten ende een halff, op dese bovengenoemde twelff voeten holte te wercken de overloopse bantwegers Lynrechtie breet vierentwintich duymen dicte vier ende een halff duym, te wercken achthien voeten leyncte vande Spygel de wegers naer achter toe, te wercken een weynich dalende omme dies ten bequamer het geschut wt te loopen,
(6)
Ten sesten op de bovengenoemde twelff voeten holte te leggen jnt loot aen boort gemeten twintich
Originalseite - 6 -
overloopse binden elck vandien diepe te wesen verthien duymen ende breet elff duymen met seven duymen bochts en onder dese twintich binden Breet twelff duymen, welcken voorcant van dit bindt sal verscheyden gelecht werden van den binnencant vande steven zeventhien voeten omme de bedincxse stylen daer achter aen te wercken, de twee mast Binden breet twelff duymen ende diepe vyffthien duymen; Een bindt voor de focke mast vry van het spor te leggen van desen achtercant van dit bindt te leggen den voorcant van het tweede bindt de binnen canten vanden anderen verscheyden te leggen drie voeten vanden achtercant van het tweede bindt te leggen den voorcant van het derde bindt ende de binnencanten Jnsgelicx vanden anderen verscheyden te leggen drie voeten, tusschen welcke tweede ende derde bindt sal wesen het Luyck om het buspoeder daer door Jnde camer te doen welck Luyck breet te wesen drie voeten, aen dit derde bint sal gesloten werden de focke knecht,
(7)
Ten zevensten de twee mast binden de binnen canten vanden anderen verscheyden vier voeten,
Originalseite - 7 -
Ende de selve zoe bequame te leggen dat de mast daer tusschen Jnne comme te staen, te weten soe naer den voor als achter steven, van achtercant van het vierde bedincxse bindt te leggen vier voeten ende een halff verscheyden den voorcant van het vyffde bint, vier voeten verscheyden vanden achtercant van het vyffde bint te leggen den voorcant van het seste bindt, tusschen welcke vyffde ende seste bindt sal wesen het Luyck van het Cabel ruym breet vier voeten, vier voeten verscheyden vanden achtercant van het seste bindt te leggen den voorcant van het sevenste bindt welcke boevengenoemde Sevenste bindt sal liggen over het cabel ruym, vier voeten verscheyden van het sevenste bindt te leggen den voorcant van het achtste bindt tusschen welcke zevenste ende achtste bindt is het roockgadt vande Cabuyse, vier voeten verscheyden vanden achtercant van het achtste bindt te leggen den voorcant van het negenste bindt tusschen welcke achtste ende negenste bindt compt het Luyck van omme Jnde Cabuyse te gaen, Ende t'selve Luyck vier voeten breete, Tusschen dit negenste ende thienste voor mast bindt te maeken een Luyck vier voeten viercant omme daer door Jnsgelicx Jnde Bottelrie te gaen,
Originalseite - 8 -
(8)
Ten Achtsten vyff voeten ende een halff verscheyden vande achterst cant van het achterste mast bindt te leggen den voorcant van het twelftde bindt tusschen welcke Spacie sal commen te wesen het Luyck om de fictualie Jnde Bottelrie te doen, negenthien voeten verscheyden vande binnencant vanden Spygel te leggen den voorcant van een Bindt, aen welcke voorcant van het bindt sal commen te staen de pompe achter die bint ende den Spygel noch te leggen drie binden Ende die te verdeylen naer behooren, tusschen welcke binden een Luyck drie voeten ende een halff viercant te maeken, omme het broot Jnde camer te doen, noch den Voorcant van dit vierde bint daer de pompe sal staen te leggen vyff voeten ende een halff, verscheyden den achtercant van het vyffde bindt vanden Spygel te meten tusschen welcke achtercant van dit bindt, ende den voorcant vande pompe een Luyck te maeken omme den oversten zyne provysie jn zyne bottelrie te doen; voor dit vyffde bindt noch te leggen drie binden ende die te leggen ende verdeylen naer den heesch vant werck, Bringende soe tsamen vuyte(?) twintich binden vuytwysende het bj arle(?) boven gemencioneert
Originalseite - 9 -
(9)
Ten negensten over elcke zyde twee berchouten Breet elff duymen en dicte zeven duymen de binnen Canten vanden anderen verscheyden te wercken twintich duymen alle met haecken op vier Jnhouten, tusschen de twee berchouten toe te wercken met plancken drie duymen dicte Jnsgelicx met haecken op vier Inne houten, van Binnen de cluysgaten te besetten Jn plaetse van wegers met plancken hebbende hare behoorlicke Leyncte Breet vierentwintich duymen, ende dicte vier ende een halff duym de cluysgaten daer toe te wercken elff palmen jn ronde, En dan voorts over elcke zyde van vooren tot achteren vier voeten ende een halff holte boven de overloopse ganboorden te wegeren met plancken twee duymen ende een halff dicte, dan daer oppe te wercken de Coebruggsche Bantwegers Breet tweentwintich duymen, dicte drie ende een halff duymen, over elcke zyde aende ses binden te weten tusschen elcke twee poorten tot vier voeten hooge boven de Coebrugge te wercken valhouten, mitsgaders noch boven desen aende resterende verthien binden van gelicken te wercken valhouten tot onder aende overloopse gangeboorden aen welcke twintich valhouten dwers over het
Originalseite - 10 -
Saethout pyck ende cropwranghen, houten te wercken drie ofte vier voeten verschervens aende valhouten alle tsamen viercant acht duymen,
(10)
Ten thienden Jnt Ruym de Schiltbalcken te besetten met hare behoorlicke knien, mitsgaders twee knien die de Schilt ende pyckwranghen bewaren drie Cropknien het eene zeer vroom dienende tot het focke spor, Ende den oppercante vanden verscheyden vande ondercant vande overloop te wercken ses voeten Ende dan voorts aen alle de overloopse binden ten wercken twee knien met lange zyden neerwaerts staende alle met haecken jnde binden te stuyten Te wercken aen het bindt over vooren mensie gemaect wer Jnt bj aren twee vrome Bedincxse balcken, Ende die boven den overloop hooge te wercken vier voeten ende een halff, Ende daer viercant achthien duymen, ende de binnencante vanden anderen verscheyden te wercken drie voet vier duymen, daer achter aene te wercken een zeer vrome dwers hout, omme de Cabels aenne te beden, Beneden op de wegers aende
Originalseite - 11 -
Achtercant vanden te Besetten met twee vrome knie, aenden achtercant van het achterste mastbindt te wercken een zeer vrome knecht omme het groote val door te gaen, Ende dien op het saethout te besetten met een vrome knie vooren Jn het ruym dienende tot de Cruyt camer te leggen op teven voeten ende een halff holte voor de twee stylen vande bedinge drie Balcxkens elck vandien viercant negen duymen achter dese drie binden opde selve holte vande stylen vande bedinge naer Boort toe te wercken twee halve Binden vande selve vroemte als de voorgaende maekende soe tsamen vier Binden,
(11)
Ten elfsten de overloopse Binden over elcke zyde van vooren tot achter oppe te wercken met gangeboorden breet vyffentwintich duymen, ende dicte vier ende een halff duym, Ende dan voorts de overloop binden geschaerstoct ende gevissinckt ende wel te Bestten met vrome eyckene ribben aende gangeboorden van vooren tot achteren te strycken,
Originalseite - 12 -
Voor den slach van het geschut met een plancke breet twintich duymen, dicte drie duymen, Ende voorts daer oppe te wercken met goede drooge eyckene plancken twee duym dicte met zyne Luycken daer Jnne naer behooren, den voorcant vande twee bedincxse Balcken te besetten met twee knie mitsgaders tusschen den overloop ende Coebrugge te wercken twee crop knien, dat is een opden overloop Ende het andere onder aende coebrugge als mede noch twee knie aende heckebalcen ende resterende schiltbalckens,
(12)
Ten twelffsten soe sullen de rusten van vooren tot achter gemaekt werden van houten thien duymen viercant Ende de buyten ondercanten vandien affgehouwen te werden, welcke ondercanten van dese rusten Jnt leechste vande Schepe verscheyden vande bovencant vande gangeboorden gewrocht te werden vier voet ende vier duymen alle met haecken op vier Innehouten, Ende dan voorts boven den Berchouten tot den ondercant vande rusten te boeyen met plancken twee duymen ende een halff dicte, alle met haecken op vier Innehouten
Originalseite - 13 -
Vande voorcant vande voorste poorten tot Jnden Steven te wercken met plancken dicte vyff duymen waer dore de cluysgaten sullen gemact werden, het onderste verwelff te besetten met een vroom heckebelt aen elcke zyde ene knie Beset met zyne stunders Bochts gewyse naer behooren, Ende den voorts toe te wercken met goede drooge plancken twee duymen dicte Binnen clynckwerck buyten Craveel werck aen elcke Zyde van het patryse gadt Den groot ront gadt te maeken omme achter vuyt te meeren, Ende van binnen jegens het vuytbesten te wercken met houten drie duymen dicte Jnsgelicx met gaeten daer door,
(13)
Ten derthiensten tot de coebrugge te wercken twintich Binden een vandien daer onder begrepen dienende tot de pompedale viercant derthien duymen, de twee maest binden diepe te wesen elff duymen ende Breet thien duymen de resterende zeventhien binden negen duymen diepe ende breet acht duymen met ses duymen bochts ofte meer ist noodich ende alle dese binden te leggen op ses voeten ende een halff holte Jn loot aen boort gemeten
Originalseite - 14 -
Linrechte twintich duymen verscheyden vanden achtercant van het pompdale Bindt te leggen den voorcant van een bindt van welcken voorcant sal gewrocht werden het schott vande constabelscamer vande achtercant van dit bindt sal commen te wesen de voorcant van het caltergadt, Een bindt te leggen vooren aende focke mast de twee mast binden verscheyden te leggen drie voet ende een halff waer tusschen Jnne sal commen te staen de groote mast, zeven voeten verscheyden vanden voorcant van voorste mast bindt te leggen den achtercant van een bindt welcke wyte sal voornamelick dienen omme het geschut door te laeten op den overloop aene elck bindt te wercken twee knien met haecken Jnde binden te sluyten, den focke knecht aenden achtercant van het derde bindt te sluyten, Ende oock een bindt van passe te leggen omme de Besane mast op te staen, over elcke zyde tusschen de sparie van zeven voeten vooren verhaelt omme de coebrugge te styven daer te wercken een vrome knie dat het een eynde opden overloop comme ende het andere eynde totten rooster toe,
Originalseite - 15 -
(14)
Ten veerthiensten het schip boven de rusten toe de hoochte vande coebrugge Jnsgelicx te boeyen met plancken twee duymen ende een halff dicte, Ende van daer opwaerts vier voet ende twee duymen diepe Jnt leechste vande schepe te wercken met goede drooge plancken twee duymen dicte ende tot het vaste werck, al met haecken op vier Jnhouten Boven buyten opde plancken van vooren tot achteren te wercken een eyckene Roelinge vuyt houten vyff duymen viercant Buyten rontsgewyse van binnen des Roelinge Jnstechen beyde de casteelen daer jegens te wercken een bosbancke naer den heesch vant werck,
(15)
Ten vyffthiensten open overloop jn alles verthien poorten den voorcant vande voorste poorten verscheyden vanden achtercant vanden steven te wercken ses voeten Ende de selve lanck te maecken drie voeten, Ende diepe op ende neder vyffentwintich duymen de halspoorten volgende salmen den voorcant vandien vande achtercant vande voorste poorten verscheyden wercken Jnt ronde lancx de wergers te meten vyftien voeten welcke halfpoorten lanck te maeken sevenentwintich duymen ende diepe vyffentwintich duymen de poorten achter opde wint veeringe van geliicken leyncten
Originalseite - 16-
Ende den achtercant van dese poorten te wercken aende voorcant van het schott vande constabel zyn camer wercken achtercant van dese poorten vande binnen lanck den schepe te meten sal ontrent verscheyden van binnencant vande Spygel commen te wesen verthien voeten, de zytpoorten viercant vierentwintich duymen Ende de ondercant van alle de verthien poorten verscheyden te wercken van oppercant van de gangeboorden twee entwintich duymen,
(16)
Ten sesthiensten op alle de coebruchtse binden te wercken met gangeboorden breet twintich duymen dicte drie ende een halff duymen, dan daer oppe van vooren tot achter aen het verwelff, ende de oppercant van het vaste werck te strycken met een plancke twee duymen dicte, Ende voorts daer oppe toegewaterbert, te wercken met een eyckene plancken anderhalve duym dicte met zyne spiegaten daer dore naer behooren, enden te schaerstocken, ende te vissingen Ende te besetten met vrome eycken ribben aende gangeboorden te strycken voor den slag van het geschut met een plancke breet twintich duymen ende dicte twee ende een halff duym ende voorts toe te strycken met goede drooge pruyse deylen de blau canten geweert
Originalseite - 17-
Vande achtercant vant voor casteel tot den voorcant vande Stierplecht vyff voet breet geroostert, omme daer door den Roock vant t'geschut vuyte te weren met Luycken daer over voor deregen van noortse deylen de blau cant geweert over elcke zyde Jnt voor casteel door de huyt vande schepe te maeken de craenen omme de anckers mede voor te halen, ende die te wercken vant vrome houten kniens gewyse met lange zyden van binnen naer achter toe lancx voort, wel te voughen ende van Buyten daer onder te strycken met knien alle welcke craenen wel te besetten met Bouten met noch een vroom crop knie daer te wercken,
(17)
Ten zeventhienste een zeer vromen vuyt legger tot het galioen met wat bochts naer behooren Ende die lanck vanden buytencant vande steven te meten achthien voeten daer onder aen te wercken een zeer vrome knie, ende over elcke zyde een knie ende noch een knie Boven dae oppe van den voorcant van dit groote knie noch te leggen een vuytlegger de binnen canten van dese twee vuyt leggers vanden anderen verscheyden sesthien duymen
Originalseite - 18-
Eenen vromen beugel over elcke zyde daer aene te wercken vier regelynen tsamen diepe drie ende een halve voet elcke twee vandien van binnen te Besetten met een derdepart Blau wageschot tusschen de wt leggers franze doore snelen werck te maeken,
(18)
Ten achthiensten het tweede verwelff te maeken ende tselve te besetten met een vroom gescheben aen elcke zyde een knie met zyne stunders daer aenne te wercken, nae behooren, Ende voorts daer oppe toe te strycken met halff blau wageschot Binnen Clinckwerck ende buyten Craveel werck, op de Coebrugge jn alles twelff poorten daer van twee recht voor vuyt om over het Galioen te schieten, de twee halfpoorten daer naer volgende te wercken den voorcant vandien anenden achtercant van het achtercasteel Ende die lanck te maeken sesentwintich duymen Ende diepe drientwintich duymen de achterste poorten voor de stierplecht van gelicke groote Voorts de reste vande zyt poorten drientwintich duymen viercant Ende de ondercant vandien
Originalseite - 19- P1260351.JPG
Verscheyden te wercken vande gangeboorden achthien duymen alle tsamen met poorten diemen sluyten mach,
(19)
Ten negenthiensten Jst elcke zyde inde Cajuyte als tot de leyncte vande voorcant vande stierplecht te wercken Bantwegers van pruyse deylen Inde cajuyte te leggen ses binden het voorste vandien acht duymen viercant de resterende de vyff binden Breet negen duymen ende dicte ses duymen tsamen met wat bochts naer behooren, het voorste bindt vanden te leggen op ses voeten ende vier duymen holte Jnt loot aen Boort gemeten, de vyff binden te wercken voor rysens naer achteren toe, dat het wat naer vooren aff watere, noch vier voeten en halff, verscheyden vanden voorcant van het voorste Bindt te leggen de achtercant van een ander bindt ses duymen viercant welck Bindt sal dienen ommer het huysken over de man te roere oppe te maeken, aen elcke eynde van dese zelve binden te Besetten met een knietken, Ende die met haecken Jnde Bindekens te sluyten, Boven de roelinge de twee casteelen ende Cajuyte vertuynen met goede drooge eyckene plancken andehalven duym dicte binnen clinck werck ende buyten Craveel
Originalseite - 20-
Werck van buyten te schaven omme te schilderen met zyne eyckene regels daer oppe te wercken naer behooren, Jn dese twee casteelen boven de Roelinge te maeken lange poortkens diepe vier duymen met hangenkens die men sluyten mach omme met de musketten vuyt te schieten,
(20)
Ten twintichsten het resterende verwelff te besetten met een heckbert aen elcke zyde eene knie versien met zyne stunders naer behooren Ende voorts toe te strycken met een derde part blau wageschot Binnen Clinckwerck ende buyten craveel werck op elcke zyde opde Cajuytse binden, en t'bindt, vande voorcant van het huysken over de man te roer te wercken met gangeboorden Breet vyffthien duymen ende dicte twee duymen, Ende dan voorts op de ses binden vande cajuyte toe te strycken met goede drooge pruyse deylen, de blau canten Geweert van binnen geschaeft het voorste bindt vande cajuyte te besetten met vrome eyckens stutten met een cruyshout van binnen daer jegens aene te wercken, dan daer oppe van buyten toe te strycken met halff blau wageschot gegroeft jn malcanderen met een dore dar jnne
Originalseite - 21-
Aen de Baboort zyde, Ende opde zyde soe jnde cajuyte ende stierplecht te beschieten met goede drooge pruyse deylen geschaeft de blau canten geweert ende gegroeft jn malcandern, jnde cajuyte aende stierboort zyde te maeken een secreet
(21)
Ten Eentwintichsten het voor casteel voor den focke mast als aende achtercant van t'casteel ende achter den groote mast te wercken op vier voeten en halff holte jn loot aen boort gemeten drie bindekens elck vandien viercant ses duymen ende bochts vyff duymen aen elck zyde te besetten met een knietken met haecen jnde bindekens te wercken dese twee casteelen aende drie bindekens op ende neder met vrome eyckene stuners te besetten door welcke stuners soe vooren ende achter de marsezeyl schoten sullen doore gaen Ende den voorts daer jegens aenne te strycken, met goede drooge eyckene plancken ander halve duym dicte Binnen clynckwerck buyten Craveel werck, met dooren daer jnne omme te passeeren, in het achter casteel aende BaBoorts zyde het schott met een quartier te maeken datmen vuyt nemen mach omme
Originalseite - 22-
het eene eynde vande Roeyeboot door te gaen aende zyde jn beyde de casteelen gewrocht met Dolboomkens met kevinagels daer dore omme het smal gewant aene te beleggen,
(22)
Ten tweentwintichsten het voorste bindt boven den voorcant vande Stierplecht te besetten met vrome eyckene stutten Bochts gewyse te wercken naer Behooren ende aen beyde de zyden op ende neder twee voeten breete toe te wercken met goede drooghe eyckene plancken anderhalve duym dicte binnen clynckwerck buyten craveel werck van gelicken toe te wercken, de breete en diepte daer het nacht huys sal staen, ende voorts het huykens over de man te roer te wercken met zyn behoorlicke Diepte daer de calterstock mach gaen, Ende t'selve huyskens soe boven de op de zyde ende achter te Besetten met zyne behoorlicke Ribben, Ende zoe voorts toe te strycken van goede drooge noortse Deylen de blau canten geweert ende van binnen geschaeft ende Boven het nachthuys te besetten met pylaren omme de man te roer jnt stierene dore te zyn,,
Originalseite - 23-
(23)
Ten drieentwintichsten een Cajuytken te maeken over de groote Cajuyte opde vloor lanck thien voeten, Ende vier voeten vier duymen hooge te leggen eyckene bantwegers Breet thien duymen ende dicte anderhalve Duym, daer jnne te leggen op vier voet ende vier duymen holte jnt loot anz boort gemeten ses bindekens vier duymen Breet ende drie duymen diepe aen elcke zynde een knie met haecxkens Jnde binden te sluyten, Beyde de zyde te vertuynen met een derdepart Blau wageschot binnen clynck werck Buyten craveel werk, Ende dan voorts op dese Bindekens toe te wercken met goede drooge noortse deylen de blaucant geweert ende van binnen geschaeft het voorste Bindt te besetten met zyne behoorlicke stutten jnde mitsweger een doore daer jnne Ende dan voorts toe te strycken met een Derdepert blau wageschot gegroeft Jn malcanderen, Ende van binnen aende zyden te Beschieten met goede drooge gesaechde noortse Deylen Jnsgelicx van binnen geschaeft,
(24)
Ten vierentwintichsten Aenden voorcant van het eerste bindt liggende achter de pompedale daer van Jnt XII ar de mentie van gemaect wert op ende
Originalseite - 24-
neder te besetten met eycken stutten, daer jegens aene toe te srycken het schott vande constabels camer van goede drooge pruyse deylen gegroeft jn malcanderen van binnen geschaeft met een dore jnde stierboprt zyde omme het geschut jnde camer te doen aende voorcant vande voorste poorten op den overloop op ende neder van het een boort tot het ander te strycken een eycken plancke twee Duymen ende een halff dicte, omme het water connen vuyt de cluysgaten daer te stutten aen elcke zyde een spiegadt, daer jnne te maeken midstgaders zyne behoorlicke spygaeten opde over loop,
(25)
Ten vyffentwintichsten jnt vlacte van den schepe tusschen de valhouten ende de wegers te vollen met eyckene plancxkens twee duymen dicte diemen wt nemen mach omme het schip daer door schoon te maeken, daer de ooschooten aene sullen gewrocht werden te besetten met eyckene stutten naer den heesch vant werck; ende boven dien jegens dese stutten te wercken met vrome eyckene brougoense cruyshouten En daer jegens aene de schoune bome ruymen te maeken van zeer drooge eyckene plancken ander halve duym dicte gegroeft jn malcanderen,
Originalseite - 25-
(26)
Ten Sessentwintichsten het schott vande cruytcamer te wercke aende achtercant vande twee bedincxse stylen welcen en Camer ontrent Lanck te wercken ontrent te wesen een voet verscheyden vant rookgadt vande Cabuyse nu volcht de Cabuyse Ende die Lanck te wercken negen voet, welck schott vandien achtercant vande cabuyse sal commen ontrent een voet achter den achtecant van het negenste bindt te wesen, van welck schopf sal Beginnen den voorcant vande groote Bottelrie het Schott vande Brootcamer sal gewrocht werden aende achtercant van het bindt daer de pompe voor aen sal commen te staen, welcken Brootcamer vanden Spygel te meten ontrent Lanck sal commen te wesen achthien voeten, seven voeten verscheyden van die schott vande Brootcamer sal gewrocht ofte maect werden noch een schott tusschen beyde dese schouen sal het ruym wesen omme de overste zynen prowysie jn te doen aen welcke voorcant
Originalseite - 26-
Van het tweede schott sal commen te wesen de groote Bottelrie, welcke Bottelrie zeer ontrent lanck sal commen te wesen vierendertich voeten welcke vooren Brootcamer Rontomme wel te beschieten met wt ber(?) de vier binden vande cruyt camer te schaerstocken en te ribben, Ende daer oppe toe gestrycken te wercken met goede drooge eyckene plancken twee duymen Dicte gegroeft jn malcanderen met een Luyck daer jnne drie voeten viercant omme het buspoeder vuyt ende jn te doen, Jn dese(?) zyde jnt cabelruym onder aende overloop eenen Camerkens tot besteders geliefte te maeken omme eenich gewant jn te sluyten,
(27)
Ten zevenentwintichsten een viercante galderie Ende die zelve lanck naer behoor te wercken tot de achterste coebruchtse poorten de regels daer toe dienende te maecken vuyt vrome eyckene houten naer den heesch. Vant welck En op ende neder diepe te wesen vier voeten opden overloop tusschen de pompe Ende het groote val tusschen halve wege van tween te stellen een vrome caepstande met vier gaten mitsgaders
Originalseite - 27-
Noch een dobbel caepstandeken op de Coebrugge den voorcant vandien te stellen verscheyden vanden achtercant van het voorcasteel twelff voeten een zeer vroom roer vuyt een hout tot besteders geliefte,
(28)
Ten achtentwintichsten, het schip te maeken van zeer goet wesels hout het speecich vurich rietschalich wormachtich en olmich hout geweert tot de huyt gheen gescheurde plancken maer die te verwercken tot de wegers, het schip wel te Boren en goede houte nagels daer jnne te slaen van buyten en van binen wel te calefaten met zyne Behoorlicke wercken wint Bomen twee Jnspecten met twee calterstocken clampen ende het maeken van alle het ronde hout, Ende het schip wel dichte onbeschadicht jnt water te leveren,
Nachfolgende Seiten beinhalten kaufmännische Dinge. Sie werden hier erst einmal nicht behandelt.
Es wurden zwei Schiffe nach diesem Besteck gebaut: Aeolus durch den Schiffbauer Jacob Been, dieses Schiff war laut M. de Jong 400 ton groß.^1
Neptunus wurde durch den Schiffbauer Jan Basthiaensz gebaut.
^1) Michiel de Jong, 'Staat van Oorlog', Wapenbedrijf en militaire hervorming in de Republiek der Verenigde Nederlanden, 1585-1621, 2005, Seite 81, Tabelle 2.1c
Bin schon bei der Übersetzung. Die unterschiedlichen Abmessungen sollten uns eventuell nicht zu sehr stören. Oder möchtest Du ein anderes Besteck? Werde morgen mal eine kleine Zusammenstellung der infrage kommenden Bestecke hier einstellen. Gruß Werner
Besteck und Zahlungsbedingungen um ein Oorlogschip nach zu machen zum Dienst vom Land zu wissen elf Daumen für den Fuß,
Im ersten 85 Fuß Kiel-Länge ohne die Hielinge. Von zwei Stücke vierkant 18 Daumen achtern bei der Hieling 14 Daumen Tiefe, Die Laschen so lang, wie es sich gehört und wohl dicht aneinander gefügt. Der Vorsteven ebenso aus zwei Stücke, lang 34 1/2 Fuß Breit 27 Daumen und von innen 15 Daumen dick 6 Fuß Bucht. Die Innenkante der Sponung von der Innenkante des Stevens 6 Daumen, um des Nagelns willen mehr Holz von innen haben zu wollen. Mit bequeme Laschen aneinander fügen. Er fällt 21 1/2 Fuß. Besetzt mit einem guten Slempholz über der Lasche, welches zwei Fuß höher zu werken ist als die Fockspur. Wie es sich ergibt, einen guten Achtersteven, 21 Fuß Länge, an der Hinterkante gemessen. 1 1/2 Fuß Bucht. Er fällt 5 1/2 Fuß oder mehr, und wird in Höhe von 9 1/2 Fuß über dem Kiel gestützt. Besetzt wieder mit einem Slempholz über den Kiel. Das Schiff soll über Steven lang werden 112 Fuß.
Forum für historischen Schiffsmodellbau und Geschichte
»
Schiffsprojekte
»
1617 Lübecker Schiffsmodell
»
Recherche
»
Lübecker Schiffsmodell von 1617
Thema drucken
16.03.2019 12:27 (zuletzt bearbeitet: 16.03.2019 12:28)
Antworten
